Według znanej definicji Patañjalego vairāgya jest praktyką „kontroli świadomości, która znosi pragnienie widzianych (dṛṣṭa) lub zasłyszanych (ānuśravika) przedmiotów zmysłów (viṣaya)” (YS 1.15). Samo słowo składa się z przedrostka negującego „vi” (który zmienia się w „vai”) oraz słowa „rāga”, które oznacza zamiłowanie, przywiązanie, miłość lub upodobanie do czegoś. Stąd praktyka bezpragnieniowości pociąga za sobą świadomy brak […]
Słowo vāyu znaczy „wiatr”, „oddech”, „powietrze” lub „energia życiowa”. W wedyjskim panteonie Vāyu to bóg wiatru. W teorii jogi termin vāyu kojarzony jest jednak głównie z teorią pięciu vāyu, a więc pięciu energii lub pięciu rodzajów prāṇy, które odpowiadają za dobrostan człowieka. Każdy z tych rodzajów vāyu odpowiada za inny aspekt naszego funkcjonowania zarówno na […]
Słowo vinyāsa znaczy dosłownie „umiejscowienie” lub „układ” i pojawia się początkowo w głównie kontekście praktyk tantrycznych. Pojęciem vinyāsa lub częściej nyāsa określano tam proces umiejscawiania wibracji generowanych przez mantry w określonych, kluczowych energetycznie miejscach ciała. Celem takiej praktyki była swego rodzaju mentalna pielgrzymka poprzez energetyczną mapę subtelnego wymiaru naszego ciała, która miała stopniowo prowadzić do coraz głębszego wnikania w naszą […]
W Sanskrycie viparīta znaczy odwrócony, zaś słowo karaṇa pochodzi od rdzenia √kṛ – robić. Viparītakaraṇa można zatem tłumaczyć dosłownie jako „robienie odwrócenia” albo „technikę odwrócenia” czy po prostu „pozycję odwróconą”. Według niektórych badaczy karaṇa jest technicznym terminem, który występuje już w tekstach tantrycznych, używanym na określenie rytualnych pozycji ciała przyjmowanych przez praktykującego. Tłumaczenie słowa karaṇa […]
Pojęcie vivekakhyāti jest terminem, który pojawia się w Yogasūtrach Patañjalego na określenie stanu prawdziwej wiedzy. Kiedy jesteśmy ugruntowani w praktyce [ośmiu] członów jogi (yoga-aṅga-anuṣṭhāna), gdy dokonuje się oczyszczenie (śuddhikṣaye), pojawia się światło wiedzy (jñānadīpti), co prowadzi właśnie do stanu vivekakhyāti – pisze Patañjali (YS 2.28). Viveka oznacza „rozumienie”, „prawdziwą wiedzę”, „umiejętność rozróżniania prawdy od fałszu”. W […]
Vṛtti to jedno z kluczowych słów dla zrozumienia psychologii jogi. Samo słowo jest bardzo wieloznaczne, ale w kontekście teorii jogi najczęściej tłumaczy się je jako: „aktywność”, „modyfikacja”, „funkcjonowanie”, „poruszenie”. Według najsłynniejszej definicji jogi, która z Yogasūtr Patañjalego pochodzi, „joga to zatrzymanie/zniesienie poruszeń (vṛtti) świadomości” (yogaś cittavṛttinirodhaḥ) (YS 1.2). W tym kontekście zatem vṛtti to szeroko […]
Rdzeń √yam, od którego pochodzi słowo yama, znaczy „kontrolować”, „ograniczać”, „krępować”. Słowo yama będzie zatem oznaczało „kontrolę”, „ograniczenie” lub „krępowanie”. Jednak w języku jogi yama to po prostu zasada etyczna, która reguluje relacje jogina ze światem zewnętrznym. Dla Patañjalego yamy są pierwszym z ośmiu narzędzi czy członów (aṅga) w jego teorii jogi. Praktyka jogi zaczyna […]
Słowo śakti może mieć wiele znaczeń. W zależności od kontekstu oznaczać może moc, siłę, efektywność, ale także żeńską formę energii lub w tekstach tantrycznych nawet boginię. W zwrocie yathā śakti słowo śakti znaczy jednak „możliwość” czy może raczej „[własne] możliwości”. Zwrot ten pojawia się kilka razy w XV-wiecznym dziele poświęconym jodze, Haṭhapradīpikā i dotyczy różnych […]
Słowo yoga pochodzi od rdzenia √yuj, który ma wiele znaczeń. W zależności od kontekstu i okresu historycznego √yuj może być tłumaczone jako „zaprzęgać” (np., konia do wozu), „przygotowywać”, „nakładać” (strzałę na cięciwę łuku), „wkładać” lub „kierować”. W kontekście praktyki jogi jednak √yuj tłumaczone jest głównie albo jako „łączyć” lub jako „skupiać uwagę”. Rozważania na temat […]