Sūtra

Sūtra to nić, wątek lub krótkie zdanie. Do języka jogi sūtra trafiła oczywiście za sprawą Yogasūtr Patañjalego, dzieła powstałego najprawdopodobniej na przełomie IV i V wieku n.e., które uważane jest za jeden z najbardziej wpływowych tekstów poświęconych jodze. Jednak sūtra to po prostu gatunek literacki, który charakteryzuje się zwięzłością i którego celem było ustrukturyzowanie jakiegoś zakresu wiedzy. Obok Yogasūtr znane są więc również  sūtry, które stanowią ważne teksty dla innych nurtów filozoficznych – np. Nyāyasūtry, Brahmasūtry, itp.

Aby wyjaśnić zjawisko, jakim są sūtry używa się czasem określenia „aforyzm”. Jest to jednak porównanie nieco mylące. Sūtra miała w założeniu tłumaczyć, wyjaśniać i doprecyzowywać jakąś dziedzinę wiedzy, nie powinna zatem z natury podlegać wielu interpretacjom. Używając współczesnej metaforyki sūtra przypomina nie tyle jakąś złotą myśl czy maksymę, ale raczej skompresowany plik komputerowy, który przy pomocy odpowiedniego oprogramowania możemy dopiero rozpakować. W przypadku sūtr takim „rozpakowującym oprogramowaniem” były komentarze do nich autorstwa często najbitniejszych umysłów danej epoki.

W przypadku Yogasūtr Patañjalego takim komentarzem jest powstała mniej więcej w tym samym okresie tzw.  bhāṣya (komentarz, prezentacja), która przypisywana jest Vyāsie lub samemu Patañjalemu. A zatem dopiero lektura sūtry wraz jej komentarzem (bhāṣya) daje nam obraz tego, co autor chciał przekazać czytelnikom. Dla zbiorczego określenia sūtr wraz z ich komentarzem używa się często nazwy Pātañjalayogaśāstra. Oczywiście, pierwsza bhāṣya nie jest jedynym komentarzem do Yogasūtr. Autorami późniejszym komentarzy byli tacy wielcy myśliciele, jak Vācaspati Miśra (IX w.), Bhoja Rāja (XI w.) czy współcześnie Hariharānanda Āraṇya. Jednak to pierwszy komentarz do Yogasūtr uznawany jest za najbardziej autorytatywny, a późniejsze próby interpretacji dzieła Patañjalego musiały brać go pod uwagę.

Z uwagi na swoją syntetyczność i zwięzłość sūtry stanowiły doskonałe narzędzie nauczania. Tradycyjnie uczone były przez uczniów na pamięć, a potem, krok po kroku znaczenie ich nauk wyjaśniał odpowiednio przygotowany nauczyciel.