Słowo dharma wywodzi się z rdzenia √dhṛ , który m.in. oznacza „podtrzymywać”, „wspierać”, „nieść”. Dlatego dharma często tłumaczy się jako „obowiązek”. Jednak termin dharma ma daleko szerzy zakres znaczeniowy – używany jest także bowiem w znaczeniu prawa moralnego, społecznego porządku, przeznaczenia, powołania, a także czynności związanych z rytuałami wedyjskimi. Jeżeli zatem mówimy o zachowaniu dharmicznym […]
Bhūmi znaczy „grunt”, „miejsce”, pozycja”. Dṛḍha to „solidny”, „silny”, „trwały”. W języku jogi dṛḍhabhūmi oznacza solidną i trwałą podstawę. Pojęcie to pojawia się w sūtrze 1.14 dzieła Patañjalego w kontekście jego definicji praktyki (abhyāsa) jogi. Według niego, aby praktyka miała solidną podstawę musi spełniać trzy warunki. Po pierwsze, musimy praktykować przez dłuższy czas (dīrghakāla). Po […]
Słowo dṛṣṭi oznacza spojrzenie, wzrok lub punkt skupienia wzroku/uwagi. W języku jogi dṛṣṭi oznacza skierowanie wzroku w jakieś ściśle zdefiniowane miejsce podczas praktyki. Koncepcja ta pojawia się już np. w liczącym ponad 2000 lat dziele, jakim jest Bhagavadgītā, gdzie czytamy, że podczas medytacji jogin powinien ciało, szyję i głowę trzymać prosto „…cały czas patrząc na […]
Słowo duḥkha znaczy dosłownie w Sanskrycie „złe miejsce”, ale tłumaczy się je najczęściej jako niewygodę, nieszczęście lub cierpienie i jest ono jednym z kluczowych pojęć w jodze, buddyzmie, dżinizmie, i wielu innych nurtach filozofii powstałych na kontynencie indyjskim. Można powiedzieć, że pytanie o źródła cierpienia i sposób na wyzwolenie się z niego było kwestią, której […]
Słowo dvandva w języku jogi tłumaczy się najczęściej jako „para przeciwieństw”. Występuje ono w Yogasūtrach Patañjālego, ale jako koncept jest także obecne w innych, ważnych dla teorii jogi tekstach. Dla Patañjālego dvandva powstaje w wyniku praktyki asan, a właściwie w wyniku pozostawania w wygodnej i stabilnej asanie (sthirasukham āsanam) (YS 2.46). Jeśli stan uda się […]
Dveṣa – czyli awersja, niechęć, wrogość – jest lustrzanym odbiciem rāga. Ta druga powstaje w wyniku doświadczania przyjemności, ta pierwsza „jest wynikiem cierpienia” (duḥkhānuśayī dveṣaḥ) – twierdzi Patañjali (YS 2.8). W efekcie przeszłych, nieprzyjemnych czy bolesnych doświadczeń nosimy w sobie zatem awersję do pewnych sytuacji, działań czy osób i staramy się unikać ich w przyszłości, […]
Ekatattvābhyāsa jest terminem wprowadzonym przez Patañjalego na określenie praktyki, której celem jest osiągniecie stanu skupienia umysłu (samāhita-citta). Samo słowo jest zbitką wielowyrazową, która składa się ze słów abhyāsa (praktyka), eka (jeden) oraz tattva (przedmiot, byt, rzecz). Ekatattvābhyāsa można więc przetłumaczyć jako „praktykę jedno-przedmiotowości” lub nieco mniej dosłownie, jako „praktykę skupiania uwagi w jednym miejscu.” Mamy […]
Termin guṇa jest tłumaczony na wiele sposobów w zależności od kontekstu i szkoły filozoficznej. W teorii jogi oznacza najczęściej takie pojęcia, jak „własność”, „atrybut”, „stan” lub „dyspozycja”. Do filozofii hinduizmu termin ten wprowadziła najprawdopodobniej filozofia Sāṁkhya, na której w znaczącej mierze opiera się teoria jogi Patañjalego. Wieloznaczność terminu guṇa wynika m.in. z tego, że najczęściej […]
W samym słowie „guru” nie ma żadnego mistycyzmu, nie musi ono oznaczać kogoś mieszkającego w aśramie, kto samą swoją obecnością promieniuje światłem wiedzy, choć także w stosunku do takich osób jest ono używane. Guru to po prostu nauczyciel – nie tylko jogi. Etymologicznie „guru” znaczy „ten, który rozprasza mrok”, a więc dzieli się z nami: […]
Guru Pūrṇimā to święto poświęcone nauczycielowi – czyli guru. Pūrṇimā oznacza pełnię księżyca i zgodnie z tradycją właśnie w pełnię księżyca święto to jest obchodzone. Zwykle miesiącem tym jest āṣāḍha, czyli tzw. „czwarty miesiąc”, który odpowiada w naszym kalendarzu odpowiada okresowi od 22 czerwca do 22 lipca i który zwykle kojarzony jest z rozpoczęciem sezonu […]