Słowo asmitā tłumaczy się często jako „ego”, pewnie lepiej byłoby mówić w tym przypadku o błędnym rozumieniu tego kim naprawdę jesteśmy. W jodze Patañjalego asmitā jest jedną kleś– czyli trwałych przypadłości umysłu, które zaburzają percepcję rzeczywistości. Asmitā – w dosłownym tłumaczeniu „ja-jestemność” – jest fałszywym utożsamieniem się z tym wszystkim, co nie stanowi naszej prawdziwej […]
Asteya znaczy dosłownie „nie kradzenie” i zwykle odnosi do powstrzymywania się od zabierania komuś jego/jej szeroko rozumianej własności. Asteya jest u Patañjalego jedną z zasad postępowania (tzw. yamy) czyli zasad etycznych, które stanowią wielkie zobowiązanie (mahāvrata) jogina i pozwalają mu na odpowiednie uregulowanie relacji ze światem zewnętrznym. Zdaniem autora Yogasūtr, jogin, który jest „ugruntowany w […]
Avidyā jest jednym z kluczowych terminów teorii jogi. Samo słowo jest zbudowane w formie przeczenia („a” jest w Sanskrycie przedrostkiem negującym) i oznacza niewiedzę, brak zrozumienia lub ignorancję. Avidyā stanowi jedną z głównych przeszkód na drodze jogi i z niej także biorą się inne przeszkody: nasze ego (asmitā), przywiązanie lub pragnienie (rāga), awersja lub niechęć […]
Słowo bandha pochodzi od rdzenia √badh, który znaczy „wiązać”, „krępować”, „ograniczać”, „zamykać” . W praktyce jogi pojęcie to oznaczać będzie zatem „wiązanie”, „zamykanie”, „ograniczanie” poprzez (fizyczne i energetyczne) uaktywnienie określonych partii ciała. W haṭhayodze stosowanie bandh jest integralną częścią praktykowania prāṇāyāmy oraz mudr i towarzyszy im zwykle zatrzymanie oddechu (kumbhaka). Pierwsze wzmianki o bandhach pojawiają się […]
Bhastrikā to jedna z ośmiu prāṇāyām, czyli praktyk oddechowych, wymienianych przez m.in. Haṭhapradīpikę. Jest to prāṇāyāma nietypowa, bo łącząca technikę szybko-oddechową z wolno-oddechową. W pierwszej fazie (szybko-oddechowej) praktykujący jogin robi serię szybkich wdechów i wydechów nosem, przy czym wydech jest mocny i aktywny, wywoływany przez nagłe wciągnięcie pępka, zaś wdech jest pasywny i generowany w […]
Słowo bhrāmarī w Sanskrycie znaczy pszczoła, ale w kontekście praktyki jogi jest to nazwa jednej z ośmiu technik prāṇāyāmy opisanych m.in. w takich dziełach haṭhayogi, jak np. Haṭhapradīpikā czy Gheraṇḍasaṃhitā. Dlatego czasem termin bhrāmarī tłumaczy się jako „oddech pszczoły”. Bhrāmarī jest rodzajem prāṇāyāmy „wolno-oddechowej” i podobnie, jak w innych tego typu technikach polega na spowalnianiu […]
Pojęcie brahmacarya tłumaczy się zwykle jako powściągliwość lub celibat. Samo słowo powstało z połączenia dwóch terminów – Brahma (wedyjski bóg stworzenia lub wieczna i uniwersalna świadomość) oraz carya (zaangażowanie, podążanie za, dążenie do czegoś). Brahmacarya zatem oznacza dążenie do pozostawania w stanie wierności naturze czystej świadomości lub „drogę w kierunku Brahmy”. Praktyka brahmacaryi odnosi się […]
W zależności od kontekstu pojęcie cakra znaczyć może koło, dysk, ale w języku jogi słowem tym określa się najczęściej ważne energetycznie miejsca zlokalizowane w tzw. ciele subtelnym (sūkṣma-sharīra) praktykującego. Cakra (także czakra lub czakram) wywodzi się z tradycji tantrycznej. Zgodnie z nią stanowiła ona punkt skupienia uwagi, który wizualizowany był zwykle w postaci energii przyjmującej […]
Słowo cikitsā pochodzi od rdzenia √kit, który oznacza „leczyć” lub „uzdrawiać” i jest często używane w Ajurwedzie i jodze na określenie działań, których celem jest pozytywne oddziaływanie na zdrowie człowieka. Powstała w okolicach V wieku Amarakośaḥ pisze, że cikitsā oznacza eliminację, zwalczenie lub unikanie choroby (cikitsā ruk-pratikriyā) (2.6.50). A zatem określenie cikitsā może występować w […]
Słowo citta jest terminem wieloznacznym i bywa używane w celu opisania różnych zjawisk w różnych szkołach filozoficznych hinduizmu. Pojęcie to ogrywa ważną rolę w teorii jogi Patañjalego, bo występuje w prawdopodobniej najsłynniejszej definicji jogi, jaką jest yogaś cittavṛttinirodhaḥ (YS 1.2), którą tłumaczy się najczęściej jako „joga jest zatrzymaniem poruszeń świadomości”. Termin citta nie do końca […]