Dveṣa – czyli awersja, niechęć, wrogość – jest lustrzanym odbiciem rāga. Ta druga powstaje w wyniku doświadczania przyjemności, ta pierwsza „jest wynikiem cierpienia” (duḥkhānuśayī dveṣaḥ) – twierdzi Patañjali (YS 2.8). W efekcie przeszłych, nieprzyjemnych czy bolesnych doświadczeń nosimy w sobie zatem awersję do pewnych sytuacji, działań czy osób i staramy się unikać ich w przyszłości, […]
Ekatattvābhyāsa jest terminem wprowadzonym przez Patañjalego na określenie praktyki, której celem jest osiągniecie stanu skupienia umysłu (samāhita-citta). Samo słowo jest zbitką wielowyrazową, która składa się ze słów abhyāsa (praktyka), eka (jeden) oraz tattva (przedmiot, byt, rzecz). Ekatattvābhyāsa można więc przetłumaczyć jako „praktykę jedno-przedmiotowości” lub nieco mniej dosłownie, jako „praktykę skupiania uwagi w jednym miejscu.” Mamy […]
Termin īśvarapraṇidhāna pochodzi z połączenia dwóch słów – īśvara (istota najwyższa, bóg) oraz praṇidhāna (głęboka medytacja, skupianie się, oddanie się kontemplacji). A zatem pojęcie īśvarapraṇidhāna przetłumaczyć można jako „medytację nad najwyższym” lub we wersji bardziej religijnej jako „oddanie się kontemplacji boga”. Īśvarapraṇidhāna jako element praktyki jogi pojawia się w Yogasūtrach Patañjalego, który poświęca mu sporo […]
Medytacja kojarzy się zwykle z odcięciem się od świata zewnętrznego i kierowaniem uwagi do wewnątrz. Tak zresztą zwykle jest opisywana w jodze klasycznej. W Yogasūtrach Patañjalego cel jogi definiowany jest jako uspokojenie poruszeń świadomości (yogaś cittavṛttinirodhaḥ) (YS 1.2). Jednak także w tym samych Yogasūtrach pojawia się wyraźna wskazówka, że warunkiem osiągnięcia wewnętrznego spokoju jest praca […]
W teorii jogi termin kleśa jest na tyle trudny do przetłumaczenia, że najczęściej pozostawia się go w oryginale. Samo słowo oznacza „przypadłość”, „chorobę”, „ból” lub „cierpienie”. Ponieważ kleśe pojawiają się w naszym umyśle, można nazwać je przypadłością bądź chorobą umysłu. Ze sposobu, w jaki opisuje je Patañjali można wywnioskować, że przypadłości te mają charakter fundamentalny […]
Termin kumbhaka używany jest najczęściej jako określenie na wstrzymanie oddechu podczas praktyki prāṇāyāmy – czyli jogicznych praktyk oddechowych. Według niektórych pojęcie to wywodzi się od słowa kumbha (garnek, dzbanek) i ma przyrównywać wypełniony powietrzem tułów jogina do pełnego wody garnka. W praktyce prāṇāyāmy wyróżnia się różne rodzaje kumbhaki. Zatrzymanie oddechu z płucami pełnymi powietrza (na […]
W Sanskrycie vrata oznacza ślubowanie, przyrzecznie, przysięgę. Mahāvrata zatem to wielkie przyrzecznie lub wielka przysięga. U Patañjalego pojęcie mahāvrata występuje w kontekście yam – czyli zasad etycznych jogi. Najpierw autor Yogasūtr wymienia yamy – ahiṃsā, (niekrzywdzenie), satya (prawdomówność), asteya (niekradzenie), brahmacarya (powściągliwość) oraz aparigraha (niegromadzenie) (YS. 2.30) – aby następnie podkreślić ich powszechność, nieodwołalność i […]
Medytacja kojarzy się zwykle z odcięciem się od świata zewnętrznego i kierowaniem uwagi do wewnątrz. Tak zresztą zwykle jest opisywana w jodze klasycznej. W Yogasūtrach Patañjalego cel jogi definiowany jest jako uspokojenie poruszeń świadomości (yogaś cittavṛttinirodhaḥ) (YS 1.2). Jednak także w tym samych Yogasūtrach pojawia się wyraźna wskazówka, że warunkiem osiągnięcia wewnętrznego spokoju jest praca […]
Moha to jedno z trzech pojęć ważnych w różnych nurtach hinduizmu, w tym także w jodze. Pojęcia te to: lobha (chciwość, pożądliwość), krodha (gniew, zapalczywość) oraz moha (złudzenie, iluzja, zamęt w głowie). Te trzy przypadłości uznawane są często za główne źródło niemoralnych działań, a więc zachowań niezgodnych z zasadami dharmy, które powodują negatywne konsekwencje karmiczne. […]
Termin mokṣa występuje w wielu nurtach myślenia w Indiach i tłumaczony jest jako „wyzwolenie”, „oświecenie” lub „wyswobodzenie”. W soteriologicznym kontekście odnosi się do wyzwolenia z łańcucha reinkarnacji, a więc ostatecznego wyzwolenia się z cierpienia, które kolejnym wcieleniom towarzyszy. Mokṣa jest zatem równoznaczna z ostatecznym zerwaniem związków ze światem materialnym i pozostawaniem w wolnym od cierpienia, […]