Słowo dharma wywodzi się z rdzenia √dhṛ , który m.in. oznacza „podtrzymywać”, „wspierać”, „nieść”. Dlatego dharma często tłumaczy się jako „obowiązek”. Jednak termin dharma ma daleko szerzy zakres znaczeniowy – używany jest także bowiem w znaczeniu prawa moralnego, społecznego porządku, przeznaczenia, powołania, a także czynności związanych z rytuałami wedyjskimi. Jeżeli zatem mówimy o zachowaniu dharmicznym […]
Słowo dvandva w języku jogi tłumaczy się najczęściej jako „para przeciwieństw”. Występuje ono w Yogasūtrach Patañjālego, ale jako koncept jest także obecne w innych, ważnych dla teorii jogi tekstach. Dla Patañjālego dvandva powstaje w wyniku praktyki asan, a właściwie w wyniku pozostawania w wygodnej i stabilnej asanie (sthirasukham āsanam) (YS 2.46). Jeśli stan uda się […]
Dveṣa – czyli awersja, niechęć, wrogość – jest lustrzanym odbiciem rāga. Ta druga powstaje w wyniku doświadczania przyjemności, ta pierwsza „jest wynikiem cierpienia” (duḥkhānuśayī dveṣaḥ) – twierdzi Patañjali (YS 2.8). W efekcie przeszłych, nieprzyjemnych czy bolesnych doświadczeń nosimy w sobie zatem awersję do pewnych sytuacji, działań czy osób i staramy się unikać ich w przyszłości, […]
W samym słowie „guru” nie ma żadnego mistycyzmu, nie musi ono oznaczać kogoś mieszkającego w aśramie, kto samą swoją obecnością promieniuje światłem wiedzy, choć także w stosunku do takich osób jest ono używane. Guru to po prostu nauczyciel – nie tylko jogi. Etymologicznie „guru” znaczy „ten, który rozprasza mrok”, a więc dzieli się z nami: […]
Guru Pūrṇimā to święto poświęcone nauczycielowi – czyli guru. Pūrṇimā oznacza pełnię księżyca i zgodnie z tradycją właśnie w pełnię księżyca święto to jest obchodzone. Zwykle miesiącem tym jest āṣāḍha, czyli tzw. „czwarty miesiąc”, który odpowiada w naszym kalendarzu odpowiada okresowi od 22 czerwca do 22 lipca i który zwykle kojarzony jest z rozpoczęciem sezonu […]
Słowo haṭha znaczy „siła”, „upór”, „zawziętość”. W takim znaczeniu występowało ono również najczęściej w pierwszych tekstach poświęconym jodze . Początkowo zatem, haṭhayoga była utożsamiana w metodą „wysiłkową”, a więc wymagającą trudu oraz uporu i rekomendowano ją jedynie, gdy “zwykła” (np. bardziej medytacyjna) praktyka nie przynosiła oczekiwanych skutków. Dopiero z czasem termin haṭha zaczął zmieniać swe […]
Medytacja kojarzy się zwykle z odcięciem się od świata zewnętrznego i kierowaniem uwagi do wewnątrz. Tak zresztą zwykle jest opisywana w jodze klasycznej. W Yogasūtrach Patañjalego cel jogi definiowany jest jako uspokojenie poruszeń świadomości (yogaś cittavṛttinirodhaḥ) (YS 1.2). Jednak także w tym samych Yogasūtrach pojawia się wyraźna wskazówka, że warunkiem osiągnięcia wewnętrznego spokoju jest praca […]
W teorii jogi termin kleśa jest na tyle trudny do przetłumaczenia, że najczęściej pozostawia się go w oryginale. Samo słowo oznacza „przypadłość”, „chorobę”, „ból” lub „cierpienie”. Ponieważ kleśe pojawiają się w naszym umyśle, można nazwać je przypadłością bądź chorobą umysłu. Ze sposobu, w jaki opisuje je Patañjali można wywnioskować, że przypadłości te mają charakter fundamentalny […]
Mantra spełnia szczególną rolę w kulturze Indii, a więc z natury rzeczy także w jodze. Samo słowo wywodzi się od czasownika √man (myśleć, wiedzieć), a więc mantra jest narzędziem myślenia lub dążenia do wiedzy. Według jednej z tradycji, którą można odnaleźć już w Wedach świat wyłonił się z dźwięku. Dźwięk ten, a właściwie wibracja, miał […]
Medytacja kojarzy się zwykle z odcięciem się od świata zewnętrznego i kierowaniem uwagi do wewnątrz. Tak zresztą zwykle jest opisywana w jodze klasycznej. W Yogasūtrach Patañjalego cel jogi definiowany jest jako uspokojenie poruszeń świadomości (yogaś cittavṛttinirodhaḥ) (YS 1.2). Jednak także w tym samych Yogasūtrach pojawia się wyraźna wskazówka, że warunkiem osiągnięcia wewnętrznego spokoju jest praca […]