Kośa

Słowo kośa oznacza w Sanskrycie powłokę lub ciało czy mówiąc ściślej pewien aspekt naszej szeroko rozumianej cielesności. W teorii jogi a także Ajurwedy wymienia się pięć rodzajów takich powłok. Koncepcja ludzkiego ciała jest tu zatem o wiele bardzie złożona niż w kulturze europejskiej, a człowiek jest postrzegany jako istota wieloaspektowa. Wyróżniamy następujące typy kośa:

• Annamayakośa – powłoka/ciało fizyczne, materialne, a więc nasze mięśnie, układ kostny, nerwowy, organy wewnętrze, itd. Anna w Sanskrycie dosłownie znaczy „jedzenie”, a zatem annamayakośa to to wszystko, co funkcjonuje i rozwija się dzięki spożywanemu pokarmowi.
• Prāṇamayakośa – powłoka/ciało energetyczne, czyli subtelny aspekt naszej cielesności, dzięki któremu jesteśmy w stanie funkcjonować, poruszać się a nasze organy wewnętrzne działają zgodnie z ich przeznaczeniem. Prāṇa to oddech, ale także energia życiowa. Prāṇamayakośa ma duże znaczenie dla zrozumienia subtelnych, energetycznych efektów praktyki jogi. To właśnie na ten poziom oddziałujemy np. podczas praktyki prāṇāyāmy. Także na tym poziomie zlokalizowane są opisywane przez dzieła haṭhayogi  kanały energetyczne (nāḍī), węzły energetyczne (granthi) oraz centra energetyczne (cakry lub czakramy).
• Manomayakośa – powłoka/ciało mentalne, czyli ten aspekt naszego człowieczeństwa, który odpowiada za analizę informacji dostarczonych przez zmysły. Manas – znaczy umysł w sensie operacyjnym, a jego funkcją jest zbieranie informacji o świecie zewnętrznym oraz gromadzenie naszych percepcji.
• Vijñānamayakośa – powłoka/ciało intelektualne, czyli instrument, który pozwala na ocenianie gromadzonych przez umysł informacji i podejmowanie na ich podstawie odpowiednich decyzji. Na tym właśnie poziomie odbywa się rozstrzyganie teoretycznych dylematów czy poszukiwanie sensu naszego istnienia. To właśnie vijñānamayakośa umożliwia nam wgląd w istotę rzeczywistości i zrozumienie jej prawdziwej natury. Vijñāna dosłownie znaczy: intelekt, zrozumienie, analizowanie, inteligencję oraz wiedzę.
• Ānandamayakośa – powłoka/ciało ekstatyczne, dzięki któremu posiadamy zdolność odczuwania radości i miłości. Ānandamayakośa sublimuje nasze doświadczenia i wydobywa z nich radość, zachwyt i rozkosz. Pojęcie ānanda oznacza w Sanskrycie szczęście, radość, zadowolenie lub rozkosz, także tę fizyczną. Można więc powiedzieć, że zgodnie z takim rozumieniem naszego człowieczeństwa każdy z nas ma w sobie immanentną, nieograniczoną zdolność do poszukiwania i wywoływania w sobie stanu ekstazy.